Kalina - rodzina przewiertniowate

Gatunki kaliny: znanych jest ok. 120 gatunków kaliny, z czego w Polsce rosną głównie dwa: kalina koralowa i kalina hordowina.

Natomiast w kolekcjach dendrologicznych można spotkać takie gatunki kaliny: kalina angielska, kalina brzozolistna, kalina japońska, kalina koreańska, kalina szorstkowłosa, kalina sztywnolistna, kalina Wilsona.


Kalina koralowa (Viburnum opulus)

Kalina koralowa - pąkKalina koralowa - kwiat
Kalina koralowa: pąk i kwiat

Cechy drzewa: Kalina koralowa to małe drzewo do 4-5 metrów wysokości. Bardzo często bez jednego pnia przewodnika w formie krzaczastej. Silnie rozgałęziona, gęsta korona. Gałązki kanciaste, giętkie, brązowawe. Pąki okrągłe, przylegające.

Liście. Liście szerokojajowate, 3-5 klapowe, do 12 cm długości i 9 cm szerokości, grubo i nierównomiernie ząbkowane. Z wierzchu liście nagie, od spodu delikatnie owłosione, ciemnozielone. Na jesieni przebarwiają się na kolory szkarłatnopurpurowe i żółte.
Kwiaty. Kwiaty białe, zebrane w małych baldachach do 10 cm średnicy. Na brzegu baldachów większe i rozwinięte, a wewnątrz drobniejsze z pręcikami i słupkami. Kwitnie obficie.
Kwitnienie. Kalina koralowa kwitnie pod koniec maja i na początku czerwca. Kwitnienie bywa bardzo obfite.
Owoce. Owoce krwistoczerwone, błyszczące, utrzymują się na gałązkach aż do wiosny.

Pochodzenie: Europa, Północna Azja i Afryka.

Kalina koralowa - liśćKalina koralowa - owoce
Kalina koralowa: liść i owoce

Rozmaitości: Kalina koralowa wymaga żyznych i wilgotnych gleb. Obficie owocuje na stanowiskach słonecznych. Liście są często atakowane przez mszyce bądź przez chrząszcza - szarynkę kalinówkę.

W ziołolecznictwie mają zasotosowanie owoce i kora kaliny. Kalina stosowana jest przede wszystkim ze względu na jej działanie rozkurczowe, przeciwkrwotoczne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Owoce kaliny zawierają garbniki, saponiny, witaminy C i P, pektyny, karoten, kumaryny i kwasy organiczne. Działają przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, żółciopędnie i moczopędnie. W korze kaliny znajdują się garbniki, związki triterpenowe, związki goryczowe, flawonoidy, kumaryny, fitosterole i fenolokwasy. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i antyoksydacyjne. Obniża poziom złego cholesterolu, działa przeciwzapalnie i odkażająco.

Z literatury nie do końca wynika, czy surowe owoce kaliny są jadalne. Część zaleca ich zbiór po pierwszych przymrozkach albo po prostu przemrożenie ich celem pozbycia się charakterystycznej goryczki. Część podaje, że surowe owoce są wręcz trujące. Jednak mnogość wpisów w internecie oraz starych babcinych przepisów, a propos robienia z kaliny nalewek, win, soków i innych syropów pozwala wnioskować z dużym prawdopodobieństwem o ich nieszkodliwości po pewnej ale dokładnej obróbce termicznej.

Pewne jest natomast, że owoce kaliny koralowej pozostają na gałązkach niezjedzone przez jesień i zimę. Nie znajdują amatora wśród ptactwa. Niektóre drzewka i krzewy zachowują owoce do maja. Dlaczego? Zawarte w owocach garbniki i pH pozostają niezmienione, przez zimę, podczas gdy stężenie sacharozy podwaja się w okresie 6 miesięcy. Kalina stosuję obronę chemiczną celem lepszego kiełkowania nasion po wiosennym rozsiewaniu. Lepiej będzie dla rośliny, gdy owoc zostanie zjedzony przez ptaki podczas wiosennych wędrówek.

Kalina koralowa - zimąKalina koralowa - jesienią
Kalina koralowa: liść jesienią i owoce zimą

Drzewa podobne: Kalina koralowa raczej jest łatwym drzewem do rozpoznania, szczególnie w czasie kwitnienia i owocowania. Same liście jednak są nieco podobne do liści klonu czerwonego, przynajmniej z wierzchniej, zielonej strony. Jednakże kwiaty, owoce i pokroje tych drzew są zupełnie różne i nie powinno być żadnego problemu z ich rozróżnieniem.

Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Rogowie. Działki na ul. Piastowskiej i Aleja Partyzantów w Żyrardowie. Ogródek autora. Ogród Krasińskich, Dolinka Szwajcarska w Warszawie.


- Zdjęcia kaliny koralowej -




Kalina strona następna


- Drzewa Polski - Atlas drzew -