Grab - rodzina brzozowate

Gatunki grabu: ok. 25 gatunków, w Polsce tylko jeden - grab pospolity (Carpinus betulus).

Pozostałe spotykane w arboretach to: grab amerykański (Carpinus caroliniana), grab japoński (Carpinus japonica), grab luźnokwiatowy (Carpinus laxiflora), grab sercowaty (Carpinus cordata) oraz grab wschodni (Carpinus orientalis).


Grab pospolity (Carpinus betulus) Gatunek rodzimy

Grab pospolity pąki kwiatoweGrab pospolity kwiatostany
Grab pospolity: pąki kwiatowe i kwiatostany

Cechy drzewa: Grab pospolity osiąga wysokość do ok. 25 metrów i średnicę do 100 cm. Posiada wysoką, gęstą koronę. Drzewo kończy swój wzrost w wieku 120-150 lat. Pień prosty o falistej powierzchni, do wysokości 10 metrów bez gałęzi, przeważnie nieregularny. Kora na gałęziach jednorocznych oliwkowo-brunatna, 2-3-letnich brunatno-czerwona, od ok. 6 roku szara i gładka - bardzo charakterystyczna.
Kwiaty. Kwiaty żeńskie są niepozorne i tworzą luźne, wzniesione kłosy, kwiaty męskie wyrastają na szczytach gałązek i tworzą zielonkawe kotki o długości 3,5–5 cm. Kotki kwiatowe pojawiają się wraz z liśćmi.
Liście. Liście skrętoległe, pojedyncze, podwójnie piłkowane z 1 cm ogonkiem. U nasady sercowate, długości do 10 cm, ciemnozielone, na nerwach lekko owłosione. Na jesieni przebarwiają się na jasnożółte tony.
Owoce. Owocostany długości kilku centymetrów. Owocem jest orzeszek w trójklapowej okrywie służącej jako organ lotny.

Pochodzenie: Euroazja i Ameryka Północna.

Grab pospolity liśćGrab pospolity owoc
Grab pospolity: liść i owoc

Rozmaitości: Grab pospolity, według niektórych autorów, w korzystnych warunkach rośnie nawet do 300 lat. Jednak inwentaryzacja starych grabów określa wiek jednego z najstarszych z nich na 198 lat. Rośnie on w Gołuchowie. Jego wymiary to: wysokość 20 m, obwód 374 cm, pierśnica 119 cm. Rośnie w sławnym arboretum założonym w XIX wieku.

Gatunek ten występuje na glebach żyznych, świeżych. Jest to gatunek klimatu umiarkowanego. Wrażliwy na zimno - cierpi od dużych mrozów.

Drewno ciężkie, twarde, nadaje się do toczenia, wyrabia się z niego narzędzia, koła, itp. Grab może być stosowany jako drzewo żywopłotowe, gdyż dobrze znosi przycinanie. Grab pospolity został wykorzystany do stworzenia największego żywopłotu liściastego w Polsce.

Grab pospolity jesienne przebarwieniaGrab pospolity liść zimą
Grab pospolity: liście jesienią i zimą

Drzewa podobne: Grab jest raczej łatwy do identyfikacji. Chociaż początkujący przyrodnik często myli go z bukiem, szczególnie wiosną po otwarciu pąków i wypuszczeniu pierwszych liści.

Lokalizacja zdjęć: Żyrardów, park Dittricha i okoliczne lasy i parki. Warszawskie Łazienki Królewskie.

Odmiany grabu pospolitego: Najbardziej jest znana odmiana grabu 'Fastigiata' - kolumnowa, dużo radziej można spotkać 'Columnaris' - stożkowa o powolnym wzroście i 'Quercifolia' o powcinanych liściach.


- Zdjęcia grabu pospolitego -




Grab pospolity 'Fastigiata' - odmiana kolumnowa (Carpinus betulus 'Fastigiata')

Cechy drzewa: Grab pospolity 'Fastigiata'Grab pospolity 'Fastigiata'Odmiana typowo kolumnowa, wąskostożkowa, szybko rosnąca do 15 metrów wysokości. Z wiekiem poszerzająca się. Bardzo często wykorzystywana przez zieleń miejską.

Lokalizacja zdjęć: Żyrardów osiedle Teklin.





Grab pospolity 'Quercifolia' - odmiana dębolistna (Carpinus betulus 'Quercifolia')

Cechy drzewa: Grab pospolity 'Quercifolia'Grab pospolity 'Quercifolia'Powolnie rosnąca, stara, niemiecka odmiana grabu z końca XVIII wieku. Liście przypominają małe, wydłużone liście dębu. Są bardzo nieregularne, wąskie, strzępiaste i powcinane z ostrymi klapami i ząbkowanym brzegiem. Część liści z małymi i tępymi klapami o gładkim brzegu. Pozostałe liście jak u klasycznej formy grabu. Bardzo rzadko spotykana odmiana grabu w naszych parkach.

Lokalizacja zdjęć: Park SGGW w Warszawie.





- Drzewa Polski - Atlas drzew -