Świdośliwa - rodzina różowate

Gatunki świdośliwy: na świecie znanych jest 25 gatunków tych małych drzew lub krzewów. W Polsce rzadko spotykane są świdośliwa olcholistna (Amelanchier alnifolia), świdośliwa kanadyjska (Amelanchier canadensis), świdośliwa Lamarcka (Amelanchier lamarckii), świdośliwa gładka (Amelanchier laevis), świdośliwa jajowata (Amelanchier ovalis). W Ameryce Północnej można spotkać jeszcze świdośliwę kłosową (Amelanchier spicata), a w Azji świdośliwę azjatycką (Amelanchier asiatica).


Świdośliwa kanadyjska (Amelanchier canadensis)

Cechy drzewa: Świdośliwa kanadyjska gałązkaŚwidośliwa kanadyjska kora Świdośliwa kanadyjska to niskie drzewo do 5 metrów wysokości. Często spotykana w formie krzewiastej.
Liście. Liście są naprzemianległe, proste, jajowate, a nawet jajowato-podłużne, długości do 5 cm i szerokości 2,5 cm, z wierzchołkiem zaokrąglonym do podostrego. Mają ząbkowany brzeg i ogonek 8–15 mm.
Kwiaty. Kwiaty białe zebrane w kwiatostany. Kwiaty powstają wczesną wiosną w luźnych gronach o długości 4–6 cm na końcach gałązek. Każdae grono ma od czterech do dziesięciu kwiatów. Kwiat ma pięć białych płatków o długości 7,6–11 mm i szerokości 2–4 mm oraz 20 pręcików.
Owoce. Owoce kuliste z długimi ogonkami, ciemnoróżowe, dojrzałe fioletowawe z charakterystycznym nalotem, zebrane po kilka sztuk. Zwisają na ogonkach. W środku miąższyste z kilkoma malutkimi pestkami. Nasiona te służą po wymyciu do rozmnażania. Można również świdośliwę rozmnażać przez odkłady i odrosty korzeniowe.

Pochodzenie: Ameryka Północna.

Rozmaitości: Świdośliwa kanadyjska liśćŚwidośliwa kanadyjska owoce Świdośliwy to gatunki bardzo spokrewnione ze sobą i trudne do rozróżnienia ze względu na dużą zmienność ulistnienia. Dodatkowo spotykamy mieszańce międzygatunkowe, które jeszcze bardziej utrudniają możliwość dokładnej identyfikacji. Drzewa mają zastosowanie jako rośliny dekoracyjne ze względu zarówno na białe kwiaty, ciemnoróżowe owoce, jak i jesienne przebarwienie liści na żółte, czerwone i fioletowe tony. 

Owoce są wykorzystywane do spożycia na surowo oraz jako cenny surowiec dla przemysłu przetwórczego. Mogą być używane do wyrobu soków, dżemów, konfitur i nalewek, także jako dodatek do innych, kwaśnych owoców. Zdrowotne działanie świeżych owoców i przetworów świdośliwy wynika z dużej zawartości antocyjanów, będących antyutleniaczami, błonnika, witaminy z grupy B i innych substancji mineralnych, zwłaszcza potasu oraz mikroelementów, jak kobalt i miedź. Są zasobniejsze w składniki mineralne oraz mają lepsze właściwości odżywcze i zdrowotne niż owoce borówki wysokiej. W 100 g zamrożonych owoców świdośliwy znajduje się, na przykład, ok. 7 razy więcej wapnia i żelaza niż w owocach borówki wysokiej, a także 4-krotnie więcej potasu i białka.

Owoce są przysmakiem dla ptactwa. W Kanadzie i USA rośliny te uprawiane są na dużą skalę w ogrodach przydomowych, na plantacjach, i służą też do zakładania pasów wiatrochronnych. W Polsce jednakże świdośliwa jest jeszcze mało znana i rozpowszechniona. Jest mrozoodporna i wytrzymała na bezdeszczowe okresy.

Drzewa podobne: Świdośliwa kanadyjska owoceŚwidośliwa kanadyjska pokrój drzewa Wszystkie świdośliwy są podobne do siebie. Natomiast dość łatwo po liściach i owocach ten gatunek drzewa zidentyfikować.

Lokalizacja zdjęć: Łubno pod Żyrardowem.


- -




Świdośliwa gładka (Amelanchier laevis)

Cechy drzewa: Świdośliwa gładka pierwszy liśćŚwidośliwa gładka kwiat Świdośliwa gładka to małe drzewo do 5-6 metrów wysokości, często spotykana w formie krzaczastej.
Liście. Liście małe, zielonkawe, jajowate lub owalne, drobno lub gęsto piłkowane. Wiosną bordowawe, a jesienią przebarwiają się na żółte i czerwone barwy.
Kwiaty. Kwiaty białe, zebrane w wąskie, zwisające grona. Kwiatostany bardzo urokliwe. Kwitnie wcześnie - już pod koniec kwietnia.
Owoce. Owoce początkowo zielone po klika sztuk na długich ogonkach. Potem czerwienieją i nabierają purpurowo-fioletowych barw. Soczyste, słodkie, i jadalne.

Pochodzenie: Ameryka Północna.

Rozmaitości: Liście wiosną cechują się brązowo-fioletowym kolorem i tym, że prawie od początku są one prawie lub całkowicie pozbawione puchu.

Drzewa podobne: Wszystkie świdośliwy są podobne do siebie. Świdośliwa gładka ma dużo odmian owocowych i jest coraz częstszym gościem naszych ogródków.

Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Rogowie.


- -




Świdośliwa olcholistna (Amelanchier alnifolia)

Cechy drzewa: Świdośliwa olcholistna pąk kwiatowyŚwidośliwa olcholistna kwiat Świdośliwa olcholistna to małe drzewo lub krzew o zróżnicowanym pokroju, rozłożysty, często o niskim wzroście. Młode gałązki, pąki kwiatowe i spód liści początkowo owłosione, potem nagie.
Liście. Liście przeważnie owalne do szeroko podłużnych lub nawet okrężnych, zaokrąglone do ściętych na wierzchołku. Długość ok. 5 cm. Grubo ząbkowane.
Kwiaty. Kwitnie pod koniec kwietnia i w maju. Kwiaty kremowobiałe, rosną we włochatych gronach. Płatki o długości 0,7-1,2 cm.
Owoce. Owoce soczyste, okrągłe, ciemnofioletowe, zwisają na ogonkach. Średnica owoców do 1,5 cm.

Pochodzenie: Ameryka Północna.

Rozmaitości: Świdośliwa olcholistna zielone owoceŚwidośliwa olcholistna owoce Owoce nadają się do bezpośredniej konsumpcji, na soki, marmelady i nalewki.

Drzewa podobne: Świdośliwa olcholistna pąk kwiatowyŚwidośliwa olcholistna pąk kwiatowy Wszystkie świdośliwy są bardzo podobne.

Lokalizacja zdjęć: Ogródek autora.


- Zdjęcia świdośliwy olcholistnej -




- Drzewa Polski - Atlas drzew -