Arboretum w Kudypach powstało, kiedy w 1983 roku huraganowe wiatry wyłamały i wywróciły część drzew znajdujących się w drzewostanie nasiennym w nadleśnictwie Kudypy. Z inicjatywą założenia arboretum wystąpili olztyńscy leśnicy zreszeni w Polskim Towarzystwie Leśnym przy poparciu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwoych w Olsztynie. Pomoc naukową przy zakładaniu tego leśnego arboretum zapewnili prof. Jerzy Tumiłowicz z arboretum w Rogowie oraz prof. Czesław Hołdyński z UWM w Olsztynie. Pierwsze drzewa i krzewy posadzono w 1990 roku.
Nadleśnictwo Kudypy jest jedną z najstarszych jednostek Lasów Państwowych w kraju. Położone jest na Warmii, pośród lasów i łąk w charakterystycznym polodowcowym krajobrazie, który został poprzecinany rzekami Łyna i Pasłęka, pomiędzy licznymi jeziorami i pagórkami.
Ogród dendrologiczny w Kudypach powstał w naturalnym, starym lesie sosnowym. Zgromadzono tu kolekcję ponad 900 gatunków roślin.
Arboretum składa się z 3 działów:
- flora polska - z kolecją rodzimych drzew i krzewów, gatunków zgrożonych, chronionych i rzadkich (ok. 300 gatunków i odmian),
- kolekcja drzew i krzewów obcego pochodzenia - ponad 700 gatunków i odmian, najliczniej reprezentowane są: klony, irgi oraz suchodrzewy i róże dziko rosnące, bogate są także kolekcje jałowców, świerków, jodeł, i innych gatunków iglastych,
- las naturalny — fragment nieprzekształconego lasu, na którego terenie znajdują się drzewa będące pomnikami przyrody.
Na terenie arboretum znajdują się przystanki tematyczne z tablicami, planszami i eksponatami przybliżającymi wiedzę o lesie i przyrodzie.
Jak większość ogrodów botanicznych Leśne Arboretum Warmii i Mazur spełnia trzy zasadnicze funkcje: edukacyjną, naukową i społeczną. Niewielka odległość do wojewódzkiego miasta sprawia, że głównym celem jest edukacja społeczeństwa i wypoczynek wśród zieleni.
W roku 2011 powstała kolejna atrakcja edukacyjna - lapidarium geologiczne, czyli kolekcja kamieni i głazów narzutowych z terenu Warmii i Mazur. Nowością ostatnich lat jest Izba Edukacyjna. W nowym budynku Arboretum udostępniono kącik przyrodniczy ukazujący piękno przyrody kudypskich lasów, jego roślinność i żyjące tu zwierzęta. W pozostałej części znajdują się eksponaty historyczne związane z pracą leśników oraz wystawa geologiczna.
Arboretum jest dobrze oznakowane, z wieloma miejscami parkingowymi. Łatwo do niego trafić.
