Brzoza - rodzina brzozowate

Gatunki brzozy: 120 gatunków na świecie a w Polsce występuje 7 gatunków, w tym m.in.: brzoza brodawkowata, brzoza cukrowa, brzoza czarna, brzoza omszona, karłowata, karpacka, niska, brzoza papierowa, brzoza pożyteczna, brzoza żeberkowana, brzoza żółta.


Brzoza brodawkowata (Betula pendula) Gatunek rodzimy

Brzoza brodawkowata liście wiosnąBrzoza brodawkowata kwiatostany
Brzoza brodawkowata: liście wiosną i kwiatostany

Cechy drzewa: Wysokość brzozy brodawkowatej dochodzi do 25 m, przy średnicach do ok. 60 cm. Często także spotykana w postaci karłowatej. Pień do wysokości ok. 12-15 metrów wolny jest od gałęzi, cylindryczny, niekiedy zniekształcony przy odziomku, a na niekorzystnych stanowiskach także skrzywiony. Kora mlecznobiała, dająca się oddzierać cienkimi poprzecznymi pasmami, z wiekiem pstra, spękana w dolnej części pnia, gruba i czarnawa. Młode pędy pokryte brodawkami. Brzoza brodawkowata posiada wiele dekoracyjnych odmian.
Liście. Liście skrętoległe, pojedyncze, podwójnie ząbkowane, jajowato zakończone lub trójkątne. Długość liścia do 7 cm, szerokość ok. 3 cm, kolor zielony - na jesieni żółty.
Kwiaty. Kwiatostany w postaci długich kotek.
Owoce. Orzeszki podłużnie eliptyczne ze skrzydełkami 2-3 razy szerszymi od orzeszków. W środku nasiona ok. 3 mm.


Pochodzenie: Europa i Azja.

Brzoza brodawkowata liścieBrzoza brodawkowata owocostan
Brzoza brodawkowata: liście i owocostan

Rozmaitości: Największy i najstarszy odnotowany egzemplarz brzozy brodawkowatej rośnie w Gdańsku-Oliwie, ma 171 lat, 26 metrów wysokości i pierśnicę 102 cm (obwód 321 cm).

Drewno brzozy jest elastyczne i mocne. Wykorzystywane do wyrobu mebli ogrodowych i produkcji sklejek. Bardzo kaloryczne - cenione do palenia w kominkach.

Sok z brzozy brodawkowatej to orzeźwiający, słodkawy napój, który działa leczniczo. Przyspiesza przemianę materii i wzmacnia organizm. Wypłukuje tez z przewodów moczowych złogi, zapobiegając w ten sposób tworzeniu się kamieni nerkowych. Wspomaga leczenie stanów zapalnych nerek, pęcherza moczowego i dny moczanowej. Sok można samemu zbierać wiosną, tuż przez rozwinięciem się pąków liściowych - wypływa z nawierconego w pniu otworu.

Brzoza brodawkowata jest drzewem wykorzystywanym w przemyśle i lecznictwie. Surowcem leczniczym są głownie liście, jak również grzyb (tzw. guz brzozy) oraz sok, zawarty w pniu i gałęziach Liście brzozy zbiera się w okresie wiosny, gdy są jeszcze lepkie, obrywając ręcznie i susząc w temperaturze do 40o stopni C. Guz brzozy zawiera związki sterolowe i trójterpeny.

Brzoza brodawkowata liście jesieniąBrzoza brodawkowata korowina
Brzoza brodawkowata: liście jesienią i korowina

Liście brzozy brodawkowatej są jednym ze starszych leków ludowych. Kiedyś świeżych liści brzozy używano do okładów przeciw reumatyzmowi, a naparu z liści i pączków - przy czerwonce i biegunce. Obecnie wyciąg z liści brzozy stosuje się przy przewlekłych chorobach dróg moczowych, z małym wydzielaniem moczu, szczególnie przy obrzękach na tle nerkowo-sercowym. Pomocniczo przyjmuje się go przy kamicy nerkowej i gośćcu. Ma on także zastosowanie zewnętrzne przy niektórych schorzeniach skóry: łojotoku, łuszczycy i trądziku młodzieńczym, do obmywa przy zaczerwienieniu skóry i pielęgnacji włosów. Liście brzozy wchodzą w skład mieszanek i leków ziołowych, takich jak Reumergan, Urogran, Fitolizyna. Guz brzozy brodawkowatej stosowany jest przy chorobach nowotworowych, przewlekłych chorobach przewodu pokarmowego i bakteryjnych schorzeniach wątroby. Niezależnie od tego z kory brzozowej otrzymuje się aromatyczny olejek leczniczy, a z drewna, korzeni i kory - dziegieć, smołę i olej juchtowy.

W warunkach domowych jako środka moczopędnego używamy wywaru z liści brzozy, biorąc łyżeczkę liści na 2 szklanki wody i gotując 3 minuty i pije się 3 razy dziennie po pół szklanki miedzy posiłkami.

Lokalizacja zdjęć: Żyrardów i okolice - skwery, parki i lasy.


- Zdjęcia brzozy brodawkowatej -


Brzoza brodawkowata /odmiana purpurowa/ (Betula pendula purpurea)

Brzoza brodawkowata purpurowa liścieBrzoza brodawkowata purpurowa kora
Brzoza brodawkowata purpurowa: liście i kora

Cechy drzewa: Jest to bardzo dekoracyjna odmiana brzozy brodawkowatej. Istotną różnicą jest osiągana mniejsza wysokość do 10-15 metrów. Liście brązowe bądź brązowo-zielone. Kora mniej brodawkowata i delikatnie przybrudzona na brązowo.

Lokalizacja zdjęć: Ogród Botaniczny w Warszawie, Żyrardów os. Wschód.



Brzozy - strona 2


- Drzewa Polski - Atlas drzew -