Cechy drzewa:
Platan klonolistny to drzewo wielkości do 35 metrów, średnica do 120 cm, o
szerokiej, rozłożystej koronie. Przy korzystnych warunkach osiąga bardzo duże rozmiary. Pień zwykle niski, gruby, często od ziemi
rozdziela się na kilka potężnych konarów. Kora na pniu i starszych gałęziach
jasno żółtoszara, łuszcząca się obficie cienkimi, dużymi płatami. Świeżo
złuszczony pień ma barwę zielonkawoszarą. Długopędy są gwiazdkowato owłosione,
a w przekroju okrągłe. Pąki ukryte są w rozszerzonej nasadzie ogonka liściowego
i okryte jedną łuską, widoczne po opadnięciu liści.
Liście. Liście ustawione skrętolegle, duże, dłoniasto klapowane (podobne do dużych liści klonu zwyczajnego), młode pokryte gęstym,
brunatnym kutnerem, początkowo beżowe i jasnozielone, starsze nagie i delikatnie błyszczące. Blaszka liściowa 5-klapowa, szerokości
10-25 cm, o trójkątnych, ostro ząbkowanych klapach, u nasady szerokosercowata.
Ogonki liściowe długości 3-10 cm. Na jesieni liście przebarwiają się na żółto
i brązowożółto. Roślina jednopienna.
Kwiaty. Kwiaty niepozorne, wiatropylne, rozdzielnopłciowe, zebrane w gęste, kuliste główki zwisające na długich
szypułkach.
Kwitnienie. Kwitnie w końcówce kwietnia i na początku maja.
Owoce. Owoce - drobne, wrzecionowate, owłosione orzeszki, zebrane w gęste,
kuliste owocostany średnicy 2-2,5 cm, zwisające po 1-3 sztuki na długich szypułkach.
Owocostany rozpadają się późną jesienią lub w zimie. Czasami jednak wiszą aż do wiosny kolejnego sezonu.
Pochodzenie: Platan klonolistny to mieszaniec międzygatunkowy platana wschodniego i platana zachodniego. Po raz pierwszy został opisany na początku XVIII wieku. Uprawiany jest w całej Europie z wyjątkiem Półwyspu Skandynawskiego.
Rozmaitości:
Najstarszy i największy w Polsce platan klonolistny rośnie w miejscowości Chojna (woj. zachodniopomorskie).
Wiek 300 lat, pierśnica ponad 302 cm, obwód 1056 cm, a wysokość 35 metrów (dane z 2014 roku). Inne źródła za takowego podają platana z Nieborowa (woj.
mazowieckie) posadzonego w 1770 roku przy którym widniej stosowna tabliczka
informująca, że to pierwszy platan posadzony w Polsce MDCCLXX.
W czerwcu 2015 roku w sieci pojawiła się informacja (http://www.ekutno.pl/wiadomosci,27041-na-ratunek-platanowi) o
najstarszym platanie w Europie rosnącym w Głogowcu pod Kutnem o obwodzie 10,4
metra i wysokości 26 metrów. Jednak rozmiarowo jest on mniejszy od platana z Chojny, a poza tym jest grupą zrośniętych ze sobą 5 platanów. To raczej chwyt PR-owy, a nie najstarszy platan w Europie.
Platan klonolistny znany jest w Europie od około 1700
roku. Dzięki wielu zaletom zyskał ogromna popularność w wielu krajach Europy
Zachodniej i Środkowej - głównie jako drzewo parkowe i alejowe w miastach. W Polsce spotyka
się stare, potężne platany o szerokich koronach, w wielu parkach. Świadczy
to, że drzewo z powodzeniem może być uprawiane w
naszym klimacie. Dotyczy to przede wszystkim zachodniej, środkowej i południowej
Polski. Platan zasługuje na ponowne zainteresowanie i stosowanie, zwłaszcza
w miastach. Platan polecany jest
przede wszystkim do dużych parków miejskich oraz obsadzania szerokich ulic,
skwerów i placów. W parkach sadzić należy pojedynczo na dużych
powierzchniach trawników, na reprezentacyjnych miejscach przy budynkach, głównych
alejach, bramach wjazdowych itp. Bardzo malowniczo wyglądają stare drzewa nad
wodą. Dobrze znosi przesadzanie i przycinanie (może być odmładzany). Rozmnaża
się z sadzonek zdrewniałych, ale sadzonki najlepiej ukorzeniają się w
namiotach foliowych, przy zapewnieniu wysokiej wilgotności powietrza i gleby.
Można rozmnażać go także z nasion.
Wymaga żyznych gleb, świeżych, głębokich, najlepiej piaszczysto-gliniastych, dostatecznie wilgotnych oraz ciepłych i słonecznych stanowisk. Bardzo dobrze rośnie nad brzegami wód stojących i płynących. Dobrze znosi niską wilgotność powietrza i wysokie temperatury letnie, a także znaczne zanieczyszczenie powietrza pyłami i dymami. Wytrzymałość na mrozy dość wysoka, zwłaszcza drzew starszych. Młode egzemplarze mogą u nas przemarzać podczas surowych zim.
W maju i czerwcu liście platana są często uszkadzane przez grzyb Gleosporum nervisequum, który powoduje ich opadanie.
Drzewa podobne:
Same liście platana klonolistnego są nieco podobne do klonu zwyczajnego, natomiast odmienne korowina, owoce i pokrój drzewa pozwalają na dość łatwe rozróżnienie tych drzew. Platany między sobą już trudniej rozróżnić - główne różnice są w kształtach liści.
Lokalizacja zdjęć: Park Dittricha, ul. Armii Krajowej, Eko Park i cmentarz w Żyrardowie. Skwer Grupy Granat, Ogród Krasińskich, Park Ujazdowski, Łazienki w Warszawie. Brzeg Dolny, Wrocław, Park Róż w Chorzowie.